Jak osiągnąć optymalne przyrosty jałówek?
Odchów jałówek jest postrzegany jako wydatek, który nie przynosi zwrotu z inwestycji do czasu rozpoczęcia pierwszej laktacji. Dlatego bardzo często cielęta żywione są najtańszymi paszami. Jednocześnie, zgodnie z panującą modą, robi się wszystko, aby skrócić czas do pierwszego wycielenia.
Cały odchów jałówki powinien być zorientowany na optymalizację wieku pierwszego wycielenia.
Czy to dobrze, że hodujemy jałówki w ten sposób, że osiągają dojrzałość w wieku 24 miesięcy i jednocześnie wymagamy by cieliły się w wieku 21 miesięcy??!
Każdy gatunek ma określony potencjał do wzrostu i może go osiągnąć poprzez odpowiednie żywienie. W przypadku świń i drobiu stawia się na doskonałe żywienie, aby zminimalizować straty, a w przypadku cieląt często postępuj się wręcz odwrotnie.
Jeżeli chcemy, aby jałówka wycieliła się w wieku 640 dni, czyli 21 miesięcy i była dojrzała, osiągając 85% masy dorosłej krowy, powinna przyrastać dziennie 1 kg!
Podając 4 litry standardowego preparatu mlekozastępczego, możemy oczekiwać jedynie 200 g przyrostów dziennie!
Preparaty mlekozastępcze zostały wprowadzone po to, aby gospodarstwo mogło maksymalizować zyski z mleka, sprzedawać je, zamiast karmić cielęta. W założeniu więc, aby opłacały się hodowcom, muszą być tańsze od mleka pełnego. W związku z tym, trzeba liczyć się z faktem, że są uboższe w składniki odżywcze. Standardowe preparaty zawierają 20% białka i 20% tłuszczu. Mleko pełne zawiera 27% białka i 30% tłuszczu.
Jakich przyrostów możemy oczekiwać podając 4 litry preparatu/mleka pełnego:
- preparat, w temperaturze neutralnej- 200 g dziennie,
- mleko pełne, przy neutralnej temperaturze- 340g dziennie.
Kiedy temperatura spadnie do 0 stopni i w jednym i drugim przypadku będzie dochodziło do utraty masy ciała. Kiedy cielęciu pozwoli się ssać matkę, będzie pobierało mleko w ilości 20% swojej masy ciała. To dwukrotnie więcej niż niż zwykle otrzymują cielęta!
Jak pokryć zapotrzebowanie cielęcia?
Przede wszystkim, trzeba zapewnić odpowiednią ilość wysokiej jakości mleka lub preparatu mlekozastępczego, smakowitego startera oraz wody (pasza stała oraz woda powinny być dostępne od pierwszych dni życia). Jeżeli chcemy, aby cielęta przyrastały oraz były zdrowe (co jest bezpośrednio ze sobą związane), musimy podawać im odpowiednią ilość białka oraz energii. Jak można to zrobić:
- Zwiększając objętość posiłku
Plan pojenia:
- 3 litry dwa razy dziennie w pierwszym tygodniu życia,
- co najmniej 4 litry dwa razy dziennie począwszy od drugiego tygodnia życia,
- utrzymujemy taką ilość mleka do 7-14 dni przed odsadzeniem, następnie STOPNIOWO zmniejszamy ilość pójła.
2. Zwiększając ilość posiłków
Bardzo dobre rozwiązanie ze zdrowotnego punktu widzenia (mniejsze porcje, krótsze odstępy, mniejsze prawdopodobieństwo zaburzeń ze strony układu pokarmowego). Niestety wymaga dodatkowej pracy, a w większych gospodarstwach zaangażowania dodatkowego personelu.
3. Zwiększając zawartość suchej masy
Można to zrobić zwiększając ilość proszku, ale należy kontrolować % suchej masy. Mleko krowie zawiera około 12% suchej masy, w preparatach za bezpieczny poziom uważa się 15%, a przy doskonałym zarządzaniu 18%. Ważnymi przeciwwskazaniami są: wysokie temperatury i brak stałego dostępu do wody. Zalecane w stadach o wysokim poziomie zarządzania, źle prowadzone przynosi więcej szkody niż pożytku.
Jałówki lepiej odchowywać dobrze niż tanio.
W przypadku odchowu jałówek liczony jest koszt jednego dnia odchowu w przeliczeniu na jedno zwierzę, gdy tym czasem lepiej byłoby wyliczać koszty przyrostów i konwersję paszy, tak jak to jest robione w przypadku drobiu oraz trzody. Dobrej jakości pasze wpływają na ich efektywniejsze wykorzystanie, obniżając koszty przyrostów, jest to doskonały argument aby zmienić sposób patrzenia na odchów jałówek.
Nie można ocenić czegoś, czego nie można zmierzyć.
Na podstawie dziennych przyrostów możemy podejmować decyzje na temat zmian w schematach zarządzania i żywienia jałówek.
Możemy wykorzystać dwie metody:
- Ważenie – ważenie cieląt po urodzeniu, po pierwszym miesiącu, przed odsadzeniem.
- Mierzenie za pomocą taśmy zoometrycznej– przedział wiekowy jak wyżej.
Odejmując wagę urodzeniową od wagi w momencie mierzenia i dzieląc przez dni życia, otrzymujemy dzienne przyrosty. Ocenę przyrostów warto robić rutynowo, bo tylko wtedy możemy uzyskać pełen obraz. Cielęta powinny być w podobnym wieku (np. urodzone w ciągu jednego, dwóch tygodni), do wyliczenia średniej odrzucamy skrajne wyniki.
PODSUMOWANIE
Skupiając się jedynie na redukcji kosztów odchowu, ograniczamy potencjał genetyczny.
Cele w odchowie jałówek:
podwojenie wagi urodzeniowej w 8. tygodniu życia,
średnie dzienne przyrosty na poziomie 800 g,
brak problemów zdrowotnych (choroby układu oddechowego!) rozwój żwacza!
pierwsze krycie, kiedy osiągają 55% wagi dorosłej krowy,
waga w momencie pierwszego wycielenia powinna wynosić ok 85% wagi dorosłej krowy.
Pytania? Problemy?
Chętnie służymy pomocą
lek. wet. Monika Ruskowska, Specjalista ds. Serwisu Technicznego ABS Polska
tel. 503-758-071, e-mail: [email protected]
